Wat zijn allergieën?
Allergieën zijn overreacties van het immuunsysteem op normaal onschadelijke stoffen, ook wel allergenen genoemd. Wanneer het lichaam in contact komt met een allergeen, beschouwt het immuunsysteem deze stof ten onrechte als gevaarlijk en produceert antilichamen om de 'indringer' te bestrijden. Deze reactie leidt tot de vrijgave van histamine en andere ontstekingsstoffen, wat de karakteristieke allergische symptomen veroorzaakt.
Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen allergieën en intoleranties. Bij een allergie is het immuunsysteem betrokken en kunnen reacties ernstig zijn, terwijl intoleranties meestal mildere spijsverteringsproblemen veroorzaken zonder immuunrespons.
In Nederland komen verschillende allergenen veel voor:
Pollen van bomen, grassen en onkruiden
Huisstofmijt
Dierenharen van katten en honden
Voedselallergenen zoals noten, melk en eieren
Schimmels
Allergische reacties kunnen zich uiten door niezen, een loopneus, jeukende en tranende ogen, huiduitslag, zwelling of in ernstige gevallen ademhalingsproblemen. De ernst van symptomen varieert per persoon en kan seizoensgebonden zijn.
Hooikoorts en seizoensgebonden allergieën
Hooikoorts, ook wel pollenallergie genoemd, is een van de meest voorkomende allergieën in Nederland. Deze seizoensgebonden allergie wordt veroorzaakt door pollen van bomen, grassen en onkruiden die via de lucht verspreid worden. Het Nederlandse klimaat zorgt voor duidelijke seizoenspatronen: boompollenallergie speelt vooral van maart tot mei, graspollenallergie van mei tot augustus, en onkruidpollen van juli tot oktober.
Symptomen van hooikoorts
Typische hooikoortssymptomen zijn veelvuldig niezen, een loopneus of juist verstopte neus, jeukende en tranende ogen, en soms keelpijn. Deze klachten kunnen het dagelijks leven flink beïnvloeden en leiden tot vermoeidheid en concentratieproblemen.
Preventietips
Om hooikoorts te beperken, kunt u ramen dichthoudt tijdens hoge pollentijden, vooral 's ochtends vroeg en 's avonds. Was uw haar voor het slapen gaan, droog wasgoed binnen en vermijd buitenactiviteiten bij droog, winderig weer. Het raadplegen van pollenverwachtingen helpt bij het plannen van activiteiten.
Antihistaminica: orale medicijnen
Werking van antihistaminica
Antihistaminica blokkeren de werking van histamine, een stof die vrijkomt bij allergische reacties. Deze medicijnen helpen effectief bij symptomen zoals niezen, jeuk, loopneus en tranende ogen. Door de histaminereceptoren te blokkeren, verminderen ze de ontstekingsreactie en bieden ze verlichting van allergische klachten.
Generaties antihistaminica
Eerste generatie antihistaminica zoals cetirizine, loratadine en desloratadine zijn bewezen effectief en veilig. Deze medicijnen veroorzaken minder slaperigheid dan oudere varianten. Tweede generatie antihistaminica bieden vaak langdurigere werking en hebben nog minder bijwerkingen, waardoor ze geschikt zijn voor dagelijks gebruik.
Dosering en gebruik
De meeste antihistaminica worden eenmaal daags ingenomen, bij voorkeur op hetzelfde tijdstip. Volg altijd de dosering op de verpakking of het advies van uw apotheker. Voor optimale werking kunt u het medicijn het beste preventief innemen tijdens het allergiseizoen.
Bijwerkingen en voorzorgsmaatregelen
Lichte slaperigheid of vermoeidheid
Droge mond
Hoofdpijn
Maagklachten bij innemen op nuchtere maag
Nederlandse apotheken bieden verschillende merken aan, waaronder Reactine, Claritine en generieke varianten voor betaalbare allergiebehandeling.
Neusspray en oogdruppels tegen allergie
Lokale behandeling van allergiesymptomen
Neusspray en oogdruppels bieden gerichte behandeling direct op de plaats waar allergiesymptomen optreden. Deze lokale behandeling zorgt voor snelle verlichting van verstopte neus, niezen en jeukende, tranende ogen zonder systemische bijwerkingen.
Corticosteroïd neusspray
Fluticason en mometason neusspray zijn zeer effectief tegen ontstoken neusslijmvliezen. Deze medicijnen werken ontstekingsremmend en bieden langdurige verlichting van hooikoortssymptomen. Regelmatig gebruik gedurende het allergieszoen geeft de beste resultaten.
Correct gebruik en toediening
Schud de neusspray voor gebruik
Spuit in elk neusgat terwijl u door de neus inademt
Bij oogdruppels: trek onderste ooglid naar beneden
Vermijd contact tussen druppelflesje en oog
Voor- en nadelen van lokale behandeling
Voordelen zijn snelle werking, minder systemische bijwerkingen en gerichte behandeling. Nadelen kunnen zijn: tijdelijke irritatie, regelmatige toediening nodig en beperkte werking bij ernstige allergieën. Nederlandse apotheken adviseren graag over de juiste keuze.
Huidallergieën en eczeem
Allergisch contacteczeem
Allergisch contacteczeem ontstaat door direct contact met allergenen zoals nikkel, parfum of conserveringsmiddelen. De huid reageert met roodheid, jeuk en soms blaarvorming op de contactplaats.
Atopisch eczeem (constitutioneel eczeem)
Atopisch eczeem is een chronische huidaandoening die vaak voorkomt bij mensen met een erfelijke aanleg voor allergieën. Het kenmerkt zich door droge, jeukende huid met rode vlekken, vooral in de elleboog- en knieholtes.
Urticaria (netelroos)
Netelroos veroorzaakt rode, verheven vlekken op de huid die sterk jeuken. Deze reactie kan ontstaan door voeding, medicijnen, stress of temperatuurwisselingen en verdwijnt meestal binnen enkele uren tot dagen.
Topische behandelingen: hydrocortison crèmes
Milde hydrocortison crèmes (0,5-1%) zijn verkrijgbaar zonder recept en helpen ontstekingen en jeuk te verminderen. Gebruik deze crèmes spaarzaam en maximaal één week zonder medisch advies.
Verzorging van de allergische huid
Bij allergische huid is dagelijkse verzorging essentieel. Gebruik hypoallergene producten, vermijd lange hete douches en breng regelmatig parfumvrije moisturizer aan om de huidbarrière te herstellen.
Wanneer naar de huisarts
Raadpleeg uw huisarts bij aanhoudende klachten, infectietekens, of wanneer zelfzorgmaatregelen onvoldoende helpen na twee weken behandeling.
Voedselallergieën en ernstige reacties
Veelvoorkomende voedselallergieën
In Nederland komen allergieën voor noten, melk, eieren, vis, schaaldieren en soja het meest voor. Deze kunnen variëren van milde symptomen tot levensbedreigende reacties.
Anafylaxie en ernstige allergische reacties
Anafylaxie is een acute, levensbedreigende allergische reactie die het hele lichaam kan aantasten. Symptomen omvatten ademhalingsproblemen, bloeddrukdaling, zwelling van keel en tong, en bewustzijnsverlies.
EpiPen en noodmedicatie
Mensen met risico op anafylaxie krijgen een EpiPen voorgeschreven. Deze auto-injector bevat adrenaline en moet onmiddellijk gebruikt worden bij ernstige allergische reacties, gevolgd door spoedeisende medische zorg.
Voedselintolerantie versus allergie
Voedselintolerantie (zoals lactose-intolerantie) veroorzaakt spijsverteringsproblemen, terwijl een echte voedselallergie het immuunsysteem activeert en ernstigere reacties kan veroorzaken.
Preventie en omgaan met voedselallergieën
Lees ingrediëntenlabels zorgvuldig
Informeer restaurants over uw allergie
Draag altijd noodmedicatie bij u
Maak familie en vrienden bewust van uw allergie
Wanneer spoedeisende hulp nodig is
Bel direct 112 bij tekenen van anafylaxie: ademhalingsproblemen, zwelling van gezicht of keel, snelle polslag, duizeligheid of bewusteloosheid. Wacht niet af, maar handel onmiddellijk.
