Wat is artritis?
Artritis is een verzamelnaam voor ontstekingsaandoeningen van de gewrichten die gepaard gaan met pijn, zwelling en stijfheid. Deze chronische aandoening treft miljoenen mensen wereldwijd en kan een aanzienlijke impact hebben op de dagelijkse activiteiten en levenskwaliteit. Bij artritis raken de gewrichten ontstoken, wat kan leiden tot schade aan kraakbeen, botten en omliggende weefsels.
Verschillende vormen van artritis
Er bestaan meer dan 100 verschillende vormen van artritis, waarbij de meest voorkomende zijn:
Reumatoïde artritis: Een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem de eigen gewrichten aanvalt
Artrose: Slijtage van gewrichtskraakbeen, vooral bij ouderen
Psoriasisartritis: Gewrichtsontsteking gekoppeld aan de huidaandoening psoriasis
Jicht: Veroorzaakt door kristallen van urinezuur in de gewrichten
Oorzaken en risicofactoren
De oorzaken van artritis variëren per type. Risicofactoren omvatten leeftijd, genetische aanleg, overgewicht, eerdere gewrichtsblessures, infecties en bepaalde beroepen met herhalende bewegingen. Vrouwen hebben een hogere kans op het ontwikkelen van reumatoïde artritis, terwijl artrose vaker voorkomt bij mensen boven de 65 jaar.
Symptomen en het verschil met artrose
Veel mensen verwarren artritis met artrose. Artritis is echter een bredere term die alle gewrichtsontsteking omvat, terwijl artrose specifiek verwijst naar gewrichtsslijtage. Symptomen van artritis zijn gewrichtspijn, zwelling, warmte, roodheid en verminderde beweeglijkheid, vooral 's ochtends.
Pijnbestrijding bij artritis
Effectieve pijnbestrijding is essentieel voor het behoud van levenskwaliteit bij artritis. Er zijn verschillende medicamenteuze opties beschikbaar, van eenvoudige pijnstillers tot krachtigere ontstekingsremmers. De keuze voor een specifiek medicijn hangt af van de ernst van de klachten, het type artritis en individuele factoren zoals andere aandoeningen en medicijngebruik.
NSAID's voor ontstekingsremming
Niet-steroïdale ontstekingsremmende medicijnen (NSAID's) zijn vaak de eerste keuze bij artritispijn. Ibuprofen, diclofenac en naproxen behoren tot deze groep en werken zowel pijnstillend als ontstekingsremmend. Deze medicijnen kunnen zowel oraal als topisch worden toegepast, afhankelijk van de voorkeur en tolerantie van de patiënt.
Paracetamol en topische behandelingen
Paracetamol vormt vaak de basis van pijnbehandeling bij artritis vanwege het gunstige veiligheidsprofiel. Het kan veilig gecombineerd worden met andere medicijnen en heeft minder bijwerkingen dan NSAID's. Topische pijnstillers zoals gels en crèmes bieden lokale verlichting zonder systemische bijwerkingen en zijn bijzonder geschikt voor mensen die orale medicatie willen vermijden.
Veilig medicijngebruik
Bij langdurig gebruik van pijnstillers is voorzichtigheid geboden. NSAID's kunnen maag- en nierproblemen veroorzaken, vooral bij ouderen. Volg altijd de aanbevolen dosering en raadpleeg een apotheker of huisarts bij vragen over medicijncombinaties of bijwerkingen.
Ontstekingsremmende medicijnen
NSAID's (niet-steroïdale ontstekingsremmers)
NSAID's zijn de meest voorgeschreven medicijnen voor artritis omdat ze zowel pijn als ontstekingen effectief bestrijden. Deze medicijnen blokkeren enzymen die ontstekingsstoffen aanmaken, waardoor zwelling en pijn afnemen. In Nederlandse apotheken zijn verschillende NSAID's verkrijgbaar, zowel op recept als vrij verkrijgbaar.
Beschikbare merken in Nederland
Populaire NSAID-merken die u in Nederlandse apotheken kunt vinden zijn:
Voltaren (diclofenac) - verkrijgbaar als tabletten, gel en pleisters
Advil (ibuprofen) - in verschillende sterktes beschikbaar
Aleve (naproxen) - langwerkende pijnverlichting
Brufen en Nurofen (ibuprofen varianten)
Werkingsmechanisme van ontstekingsremmers
NSAID's werken door het blokkeren van COX-enzymen die prostaglandines produceren. Deze stoffen veroorzaken pijn, koorts en ontstekingen. Door deze productie te remmen, verminderen de artritissymptomen merkbaar binnen enkele uren na inname.
Bijwerkingen en voorzorgsmaatregelen
Hoewel effectief, kunnen NSAID's bijwerkingen hebben zoals maagklachten, hoofdpijn en duizeligheid. Langdurig gebruik kan het risico op maagzweren en hart- en vaatziekten verhogen. Overleg altijd met uw apotheker of huisarts, vooral bij bestaande aandoeningen.
Supplementen en natuurlijke ondersteuning
Glucosamine en chondroïtine
Deze natuurlijke stoffen komen van nature voor in kraakbeen en gewrichten. Supplementen kunnen helpen bij het behouden van gezonde gewrichten en het vertragen van kraakbeenafbraak. Nederlandse studies tonen wisselende resultaten, maar veel patiënten ervaren verlichting bij regelmatig gebruik.
Omega-3 vetzuren
Visolie rijk aan EPA en DHA heeft bewezen ontstekingsremmende eigenschappen. Dagelijkse inname van 2-3 gram omega-3 kan ontstekingsmarkers verlagen en gewrichtsstijfheid verminderen. Nederlandse voedingsexperts bevelen visolie van hoge kwaliteit aan.
Vitamine D en calcium
Essentieel voor botgezondheid en immuunfunctie. Veel Nederlanders hebben een vitamine D-tekort door beperkte zonblootstelling. Supplementatie kan gewrichtspijn verminderen en botdichtheid verbeteren.
Natuurlijke ontstekingsremmers
Populaire natuurlijke opties omvatten:
Curcuma (kurkuma) - krachtige ontstekingsremmer
Gember - vermindert pijn en stijfheid
Boswellia - traditioneel kruid voor gewrichtsondersteuning
Groene thee extract - antioxidant met ontstekingsremmende werking
Hoewel natuurlijke supplementen veiliger lijken, is wetenschappelijk bewijs wisselend. Bespreek supplementgebruik altijd met uw zorgverlener voor optimale resultaten.
Lokale behandeling en hulpmiddelen
Naast medicatie kunt u artritisklachten verlichten met verschillende lokale behandelingen en hulpmiddelen die eenvoudig thuis toe te passen zijn.
Warmte- en koudetherapie
Warmte helpt bij stijfheid en spierverkramping, vooral 's ochtends. Gebruik een warmtekussen, warme douche of warmwaterkruik voor 15-20 minuten. Koude vermindert zwelling en ontsteking tijdens acute opstoten. Ijs of koelpacks zijn effectief, maar wikkel ze altijd in een handdoek.
Ondersteunende hulpmiddelen
Gewrichtsbandages en steunkousen bieden stabiliteit en verminderen pijn tijdens beweging. Massage gels en crèmes met ontstekingsremmende ingrediënten zoals arnica of capsaïcine kunnen lokale verlichting bieden.
Dagelijkse zelfzorg
Draag ondersteunende schoenen met goede demping
Gebruik ergonomische hulpmiddelen voor huishoudelijke taken
Plan rustpauzes tussen activiteiten
Oefen dagelijks lichte bewegingsoefeningen
Wanneer naar de dokter en preventie
Hoewel artritis een chronische aandoening is, zijn er belangrijke signalen wanneer u professionele hulp moet zoeken en manieren om de progressie te vertragen.
Alarmsignalen
Zoek direct medische hulp bij plotselinge hevige pijn, koorts, rode en warme gewrichten, of wanneer gewrichten volledig geblokkeerd raken. Ook bij nieuwe symptomen of verergering van bestaande klachten is medisch advies noodzakelijk.
Preventieve maatregelen
Handhaaf een gezond gewicht om gewrichten te ontlasten
Blijf regelmatig bewegen met gewrichtsvriendelijke sporten
Volg een ontstekingsremmend dieet rijk aan omega-3 vetzuren
Vermijd roken en beperk alcoholgebruik
Geïntegreerde aanpak
De beste resultaten behaalt u door medicatie te combineren met leefstijlaanpassingen. Regelmatige controles bij uw huisarts of reumatoloog helpen bij het monitoren van uw conditie en het aanpassen van de behandeling waar nodig.
